Tết Thanh Minh được tổ chức vào tháng Ba trong tiết trời mùa xuân và gắn với tục đi tảo mộ của người dân.
Đây là một ngày tết không lớn nhưng lại mang một ý nghĩa nhân văn lớn lao.
Thanh Minh là từ Hán Việt, có nghĩa là trời trong sáng, là lễ tảo mộ. Hoạt động này được tương thích với từng địa phương và theo văn hóa vùng miền. Ý nghĩa ngày Thanh Minh là nhắc nhở con người hướng về nguồn cội, tổ tiên, những người đã sinh ra mình. Là ngày con cháu tụ họp bên gia đình, cùng người thân đi tảo mộ ông bà tổ tiên. Những hoạt động nhỏ nhưng chứa trong đó là một ý nghĩa to lớn. Bên cạnh đó, ngày này ở nhiều địa phương còn gắn với tết Hàn thực, ngày bánh trôi bánh chay (3-3 Âm lịch). Tuy nhiên, mỗi năm một khác, hệ quy chiếu của ngày Thanh Minh lại theo quy luật của lịch dương và thường rơi vào ngày 4 hoặc ngày 5 tháng Tư, trong khi tết Hàn thực là Âm lịch. Có năm theo quy luật vận hành mà hai ngày này trùng nhau, nhưng ở một số địa phương người ta đồng nhất hai ngày này là một.
Hoạt động chính trong ngày tết này đó là đi tảo mộ viếng thăm dọn dẹp mộ thân người thân và về làm cơm thắp hương tổ tiên. Người ta gọi Thanh Minh trong tiết trời xuân bởi dịp này tiết mưa xuân thường ẩm nồm khiến cỏ cây mọc nhanh, xanh tốt, mộ phần cũng vì thế mà rậm rạp hơn. Người ta đi tảo mộ sẽ dọn dẹp, phát quang xung quanh mộ phần và làm cỏ sạch sẽ. Khi những cơn mưa qua làm đất trôi nhiều khiến mộ phần xơ xác người ta đi tảo mộ là để đắp thêm đất cho mộ. Ngày nay, mộ đất không còn, thay vào đó là gạch gói ốp lát sạch sẽ tinh tươm, người đi tảo mộ sẽ dọn dẹp và phát quang cỏ dại xung quanh để tránh các loại con vật làm tổ gây hại đến mộ phần. Sau đó, là đốt vàng mã, thắp hương, cắm hoa. Dịp này cũng là lúc mọi người được đoàn viên, con cháu quây quần, làng xóm vui mừng gặp gỡ. Trẻ nhỏ được theo người lớn ra nghĩa trang thăm mộ tổ tiên, nhắc nhở con cháu, để con cháu biết về nguồn gốc của mình. Người lớn thì chuyện trò đôi ba câu chuyện sau lâu ngày gặp gỡ, các nàng dâu bận rộn bên bếp lửa với những món ăn chuẩn bị cúng gia tiên. Và rồi, cả nhà cùng ăn bữa cơm gia đình ấm cúng.
Tết Thanh Minh ở mỗi vùng miền một khác, tuy nhiên nó vẫn mang một ý nghĩa chung là tưởng nhớ về người thân, tổ tiên ông bà của mình. Là ngày để con cháu thực hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của mình.